150 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

Ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1870-1934) γεννήθηκε στη Βαρειά της Λέσβου και ήταν ουσιαστικά αυτοδίδακτος, πέρα από όσα έμαθε κοντά στον αγιογράφο παππού του. Νέος έφυγε για τη Σμύρνη, αλλά πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Βόλο και στο Πήλιο, πριν επιστρέψει στη Λέσβο το 1927. Τα θέματά του προέρχονται από την ελληνική ιστορία και μυθολογία, τη βυζαντινή τέχνη, το λαϊκό βίο και τις παραδόσεις, καθώς και τα τοπία του νησιού του. Βίωσε μεγάλη ανέχεια και συχνά ζωγράφιζε τοίχους σπιτιών και καταστημάτων έναντι ευτελούς αμοιβής, ενώ ο κόσμος τον περιγελούσε για την ιδιότυπη φορεσιά του (φουστανέλλα και περικεφαλαία). Το 1928 τον ανακάλυψε ο τεχνοκριτικός και συλλέκτης Στρατής Ελευθεριάδης (Tériade), ο οποίος αγό- ρασε έργα του και του ανέθεσε να ζωγραφίσει νέα για να τα παρουσιάσει σε μεγάλη έκθεση στο Παρίσι. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1936, μετά το θάνατο του ζωγράφου, και γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Ακολούθησε μεγάλη αναδρομική έκθεση στο Λούβρο το 1961. Η αξία του Θεόφιλου αναγνωρίστηκε από σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Σεφέρης («Ο Θεόφιλος μας έδωσε ένα καινούριο μάτι· έπλυνε την όρασή μας»), ο Ελύτης, ο Τσαρούχης και ο Λε Κορμπυζιέ.